Aksum, antik dönemde Afrika Boynuzu ve Kızıldeniz bölgesinde hüküm süren bir tüccar krallığıdır. Bugün Etiyopya, Eritre, Sudan ve güney Arap Yarımadası’nın bazı bölgelerini kapsayan geniş bir imparatorluk kurmuşlardır. Aksum Krallığı, M.S. 3. ve 4. yüzyıllarda en parlak dönemini yaşamıştır. Bu dönemde kıtalararası ticaret yolları İberya’dan Hindistan’a ve hatta belki de Çin’e kadar uzanmaktaydı.

Aksum Krallığı’nın merkezi olan Aksum şehri, günümüzde Etiyopya’nın Tigray bölgesinde yer almaktadır. Bu şehirde yüzlerce antik dikilitaş ve stela bulunmaktadır. En büyük dikilitaş, yaklaşık 100 fit yüksekliğinde ve 570 tondan daha ağırdır. Bu, bugüne kadar yaratılmış ve taşınmış en büyük yekpare heykellerden biridir. Aksumlular, bu anıtları kralların ve üst düzey yetkililerin mezarlarını işaret etmek için inşa etmişlerdir.

Aksum Krallığı, ticaretin merkezi konumunda olmasıyla tanınır. Romalılar, Persler ve Çinliler gibi çağdaşları ve müttefikleriyle birlikte dünyanın dört büyük imparatorluğundan biri olarak anılmışlardır. Aksumlular, deniz ticaret ağları ve kara yollarıyla zenginliklerini artırmışlardır. Ayrıca kendi altın sikkelerini de çıkarmışlardır.

Aksum Krallığı’nın Kökenleri ve Gelişimi

Aksum Krallığı’nın kökenleri hala tartışmalıdır. En müreffeh dönemi M.S. 4. ve 6. yüzyıllar arasına denk gelirken, izleri Aksum öncesi ve proto-Aksumit dönemlerine kadar takip edilebilir. Arkeologlar, Aksum’un Mısır, Nubia ve güney Arap Yarımadası ile ticaret yapan proto-Aksumit D’mt Krallığı’ndan doğduğunu düşünmektedir.

Aksum Krallığı’nın gücünün doruğunda gelişen başkenti, büyük binalar, dikilitaşlar, mezarlar ve idari komplekslerin kalıntılarıyla kanıtlanmaktadır. Ancak modern kasaba, antik yerleşimin üzerine inşa edildiği için erken tarihini araştırmayı zorlaştırmaktadır. Son yıllarda yapılan kazılar, Etiyopya’da Beta Samati ve Eritre’de Adulis limanında gerçekleştirilmiştir. Bu kazılar, Aksum uygarlığı hakkında daha fazla bilgi sağlamıştır.

Beta Samati, Aksum Krallığı’nın önemli bir üretim, ticaret, dini ve idari merkezi olarak ortaya çıkmıştır. Kazılar, bu antik kentteki taş duvar ağları, odalar ve diğer yapı kalıntılarıyla birlikte yiyecek üretimi, depolama, ticaret ve metal işleme faaliyetlerine dair kanıtlar bulmuştur. Ayrıca Hristiyanlığın Aksum kültüründe önemli bir rol oynadığına dair bulgular da ortaya çıkmıştır.

Aksum Krallığı, Afrika’nın tüccar krallıklarından biri olarak büyük bir etkiye sahip olmuştur. Ancak, tarih boyunca bu medeniyetin önemi genellikle göz ardı edilmiştir. Son yıllarda yapılan arkeolojik çalışmalar, Aksum Krallığı’nın gücünü ve kültürel etkisini vurgulamaktadır. Bu çalışmalar, Afrika’nın zengin ve çeşitli tarihini daha iyi anlamamıza yardımcı olmaktadır.

^{Kaynak: https://www.archaeology.org/issues/515-2307/features/11500-aksum-ethiopia-eritrea-kingdom}